BPMN یا استاندارد مدل سازی چیست؟

BPMN یا استاندارد مدل سازی چیست؟

بعد از مرور این مقاله به طور کامل آشنایی مقدماتی با استاندارد BPMN را بدست خواهی آورد.

در ادامه متوجه خواهی شد منظور از مدل سازی فرایندهای کسب و کار چیست.

همچنین چرایی استفاده از استانداردها برای مدل سازی را هم متوجه خواهی شد.

پر از انرژی و انگیزه بریم که باهم بررسی کنیم.

BPMN چیست؟

BPMN مخفف عبارت Business Process Model & Notation است به معنی مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها برای مدل سازی فرایند می‌باشد.

BPMN استانداردی برای مدل سازی، نمایش و یا به تصویر درآوردن فرایندهای کسب و کار می‌باشد.

درواقع برای این که فرایندهای مدل سازی شده برای تمامی افراد در سازمان ما
مانند تحلیل‌گر فرایند، کارکنان بخش IT، مدیران عملیاتی، مدیران اجرایی و یا حتی مدیران سطح بالا قابل درک باشد
باید در زمان مدل سازی از یک زبان مشترک استفاده کرد.

آن زبان مشترک در BPM یا مدیریت فرایندهای کسب و کار استاندارد BPMN می‌باشد.

همچنین می‌توانی مقاله مدیریت فرایندهای کسب و کار چیست؟ را در اینجا مطالعه کنید!

حال با هم به بررسی BPMN و علت استفاده از استانداردها خواهیم پرداخت!

یکی از کارهایی که مدیریت فرایندهای کسب و کار یا همان BPM انجام می‌دهد
نشان دادن خیلی دقیق فرایندها و مستندسازی آن‌ها می‌باشد.

برای مستندسازی که بسیار برای سازمان‌ها دارای اهمیت می‌باشد از انواع روش‌ها استفاده می‌شود.

متداول‌ترین روش‌ها استفاده از متن‌ها برای شرح فرایند، استفاده از جداول مختلف و استفاده از تصاویر می‌باشد.

همیشه تصاویر برای مستندسازی بسیار مورد اهمیت بوده‌اند.

به دلیل بصری بودن یا دیداری بودن آن‌ها شخص به راحتی می‌تواند فرایند را به سرعت مورد بررسی قرار دهد.

مخصوصاً این امر برای مدیران که زمان خیلی زیادی ندارد بسیار مفید می‌باشد.

همچنین برای برنامه نویس‌ها دیدن این تصویر بسیار راحت‌تر و قابل فهم‌تر از شرح یک فرایند به صورت متن می‌باشد.

داستان به تصویر در آوردن از همان زمان انسان‌های اولیه بسیار مورد متوجه بوده است.

این را می‌شود از تصاویری که باقی مانده از آن دوران متوجه شد.

همچنین از تصاویر در زمان جنگ و یا حتی ورزش و بسیاری از موارد مشابه دیگر استفاده می‌شود.

اما همچنان تصاویر برای انسان‌ها دارای جذابت‌های بسیاری نسبت به سایر موارد هستند.

همچنین می‌توانی مقاله آموزش رایگان مدلسازی فرایند با BPMN را در اینجا مطالعه کنید!

اما نکته مهم این می‌باشد

زمانی که شما داخل این تصاویر از نمادها یا اِلمان‌های مختلفی استفاده می‌کنید
باید این اِلمان‌ها برای سایر افراد هم قابل درک کردن باشد.

استاندارد برای این نمادها به همین منظور ایجاد شده است.

در غیر این صورت هر فردی متناسب با سلیقه‌ی خود اقدام به مدل سازی می‌کرد
که در این صورت مدل او حتی برای افراد همان سازمان هم قابل فهم نمی‌باشد چه برسد به خارج از سازمان.

اما زمانی که یک استاندارد تعریف می‌شود کافی است افراد همان استاندارد را یاد بگیرند
آن وقت آن‌ها در سازمان، خارج از سازمان و در سطح دنیا در حال استفاده از یک زبان مشترک برای ترسیم هستند.

این کار باعث می‌شود مدل شما در هر کجای دنیا مدل سازی شده باشد توسط سایر افراد قابل فهم باشد.

به طور مثال

در ایران زبان‌های مختلفی وجود دارد مانند پارسی، ترکی، کردی و عربی و سایر موارد
اما زبان واحد برای این که افراد از اقوام مختلف بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند پارسی می‌باشد.

در سطح دنیا هم برای این که بتوانند افراد با هم ارتباط برقرار کنند درحال حاضر از زبان انگلیسی استفاده می‌شود.

حال برای مدل سازی فرایندها هم از یک زبان واحد و استانداردی به نام BPMN استفاده می‌شود.

در سطح دنیا استانداردهای مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها که بسیار هم مورد توجه است BPMN می‌باشد.

همچنین در ادامه بعضی دیگر از این استانداردها را معرفی می‌کنیم.

BPMN دارای ورژن‌های متفاوتی می‌باشد که به آخرین ورژن آن BPMN2.0 گفته می‌شود.

دارای بیش از 100 اِلمان و در یک کتاب بیش از 500 صفحه توسط OMG معرفی شده است.

معرفی سایر استانداردها و روش‌های نشانه گذاری

در جدول زیر برخی از استاندارهای موجود و سایر روش‌های نشانه گذاری معرفی شده‌اند:

استانداردها و نشانه گذاری‌ها	شرح
Swim Lanes	این شیوه نشانه گذاری به سایر سیستم‌های نشانه گذاری اضافه می‌شود و کمک به بهتر نشان دادن دسته‌های مختلف در فرایند می‌کند به تنهایی کاربردی ندارد.
Flow Charting	تایید شده توسط ANSI می‌باشد که شامل نمادهای ساده و کمی می‌باشد. البته این نماد استاندارد سازی نشده است. این نمادها یک تصویر سریع و کلی از جریان فرایند را تسهیل می‌نماید.
(Event Process Chanin (EPC	توسعه یافته توسط ARIS که رویدادها مانند محرک‌ها می‌داند یا خروجی‌های حاصل از یک مرحله از فرایند را در نظر می‌گیرد درواقع این استاندارد براساس رُخدا، فعالیت عمل می‌کند. بیشتر برای مدل سازی مجموعه‌های دارای فرایندهای پیچیده مفید است.
(Unified Modeling Language (UML	این استاندرد توسط گروه مدیریت شیء‌گرا پشتیبانی می‌شود. مجموعه‌ای استاندارد از تکنیک‌های نموداری می‌باشد. از این نشانه گذاری‌ها در اصل برای سیستم‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود.
Integrated Definition Language (IDEF)	استاندارد پردازش اطلاعات فدرال که تمامی خروجی‌ها، ورودی‌ها، مکانیسم‌ها و کنترل‌های فرایند مورد نظر را مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین به طور شفاف، فرایندها را در سطوح مختلفی از جزئیات به یکدیگر مرتبط می‌سازد.
Value Stream Mapping	سرچشمه‌ی آن تولید ناب می‌باشد. مجموعه‌ای از نمادهای ساده که برای افزودن زمان و هزینه منابع به مدل فرایندها استفاده می‌شود تا کارایی فرایند را نشان دهد.
XPDL	XPDL توسط Workflow Management Coalition یا WFMC تعریف شده است. XPDL زبانی است که بر اساس استاندارد XML برای توصیف طراحی مدل های فرایندی ایجاد شده است.

مزایای استفاده از BPMN

زبان مشترک در دنیا
هرجای دنیا بر اساس این استاندار مدل سازی کرده باشید برای افرادی که با این استاندارد آشنا هستند
قابل فهم می‌باشد دارای محدودیت جغرافیایی نیست.
زبان مشترک برای سازمانی
با استفاده از این استاندارد تمامی افراد درگیر در پروژه‌های فرایندی به راحتی با هم می‌توانند مکاتبه کنند.
بهترین استاندارد
درحال حاضر بهترین استاندارد در سطح دنیا می‌باشد.
باهوش بودن
این استاندارد با اِلمان‌هایی که دارد هر فرایندی را می‌تواند به تصویر در بیاورد.
مورد پذیرش مخاطبان
مخاطبان به راحتی می‌توانند این استاندارد را فرا بگیرند به دشواری زبان‌های برنامه نویسی نمی‌باشد.
نرم‌افزارهای مناسب
بسیاری از نرم‌افزارهای رایگان و غیررایگان با قیمت مناسب برای این استاندارد وجود دارد که برای سازمان بسیار به صرفه می‌باشد.
قابل استفاده در BPMS‌ها
این استاندارد خوراک اولیه ابزارهای BPMS می‌باشد.